Vertíðin, strandveiðar og veiðigjöldin

Nú liggur fyrir ráðgjöf Hafró um hámarksafla á flestum helstu fiskistofnum fyrir næsta fiskveiðiár og þar ber hæðst niðurskurður í þorski, sem merkilegt nokkuð er í samræmi við spá Hafró fyrir ári síðan um að það yrði niðurskurður í þorski á komandi árum. Þetta er mjög sérstakt þegar haft er í huga, að í fjölmörgum tilfellum gegnum árin og áratugina hafa spár Hafró reynst alrangar. Gott dæmi um það er síðasta stóra loðnuvertíð þar sem úthlutað var liðlega 800 þúsund tonnum af loðnukvóta, en í það skiptið veiddist aðeins liðlega 70% af kvótanum og hitt fannst aldrei. 

Annað sem er nokkuð augljóst, ef eitthvað mark er takandi á niðurstöðum Hafró, er að uppbygging fiskistofna í gegnum kvótakerfið hefur ekki og mun aldrei takast.

En hvernig er staðan í raun og veru?

Ég man vel fyrstu árin mín í útgerð, en þau nálgast nú óðum 40 árin. Fyrstu árin var þetta þannig að á línuveiðum var alltaf markmiðið að reyna að 100 kg á bjóð að jafnaði. Á nýafstaðinni vertíð sem og sl áratug er þetta þannig að það er ekki komandi nálægt fjörunni allstaðar meðfram suðurströndinni öðruvísi en að fá tonn á bjóð. Staðan núna er mjög einföld. Veiðir á strandveiðum hér í Eyjum í maí voru mjög góðar. Allstaðar er þorskur og það sem er enn betra, þó að hér hafi lítið sést af loðnu, þá hefur reglulega frést af því og það alveg fram í síðasta mánuð að trollbátar hafa verið að fá trollin loðin af loðnu víða í kring um landið.

Núna hinsvegar við suðurströndina er allt vaðandi í síli og síldin er að byrja að láta sjá sig þessa dagana, þannig að allar aðstæður eru fyrir hendi til þess að auka verulega á þorskkvótann fyrir næsta fiskveiðiár, en ákvörðun Hafró er því algjörlega óskiljanleg og í sjálfu sér ef ástandið væri eitthvað nálægt því sem Hafró er að segja okkur, þá væri staðan ekki eins og hún er núna, margir bátar búnir að stoppa og þeir fáu sem eftir eru á miðunum eru helst að reyna að veiða eitthvað annað en þorsk. Nú vantar okkur sjómönnum sárlega að ráðherra sjávarútvegsmála sýni nú smá kjark og taki mark á sjómönnum en ekki þessu endalausa bulli frá Hafró.

Veiðigjöldin

Það er svolítið dapurlegt að fylgjast með umræðum á Alþingi íslendinga um veiðigjöldin og strandveiðarnar, þar sem minnihlutinn er í algjöru bulli og skrítið að horfa á fólk að fjalla um eitthvað sem það hefur ekkert vit á, eða amk flestir. 

Auglýsingaherferð SFS er mjög sérstök, vægast sagt, en ef maður skoðar þetta aðeins út frá stærstu fyrirtækjunum hér í Eyjum, þá vita nú flestir að td Vinnslustöðin er sennilega búin að fjárfesta fyrir sennilega hátt í 20 milljarða á síðustu 3 árum, inni í því er að sjálfsögðu kaupin á Þórunni Sveins með öllum aflaheimildum. Svipað gildir um Ísfélagið sem að kaupir sig inn í Ramma, kaupir síðan Sigurbjörgina og nýja Heimaey. Ekki veit ég upp á hvað marga milljarða þessi fjárfesting en ætli það sé ekki amk svipað og hjá Vinnslustöðinni. Að sjálfsögðu segir þetta líka það að svona fyrirtæki geti borgað meira, en auðvitað hefur það líka áhrif á einhverjar fjárfestingar ef veiðigjöldin eru hækkuð, en kannski er vandamálið það að hér hafi kannski verið farið aðeins of bratt í þetta. 

Sjálfur er ég á þeirri skoðun, að sennilega væri heppilegast ef veiðigjöld væri ákveðin % tala frekar en krónutala. 

Sumir úr ríkisstjórnarmeirihlutanum hafa talað um þessa hækkun veiðigjalda sem leiðréttingu, um það má líka deila og bara svo mín skoðun sé alveg á hreinu varðandi það orðalag, þá þurfti ég að borga upp undir 500 kr í leigu á þorskkílóið í vetur og síðan skila hinum 26 kr á kílóið til ríkisins. Ég hef því engan áhuga á að borga meira til ríkisins næsta vetur og að sjálfsögðu er ekki verið að leiðrétta neitt á meðan leiguliðar þurfi að borga þetta mikið í leigu.

Að lokum þetta, miðað við mína þekkingu og reynslu hefði verið óhætt að bæta verulega við þorskkvótann fyrir næsta fiskveiðiár. Einnig ætti tafarlaust að leyfa bátum að landa lúðu, enda fyrir löngu búið að fylla allar frystikistur á landinu af lúðuflökum. Margt annað mætti gera til þess að auka sátt í íslenskum sjávarútvegi, það eina sem má helst alls ekki gera er að fara eftir tillögum Hafró varðandi þorskinn, enda eru þær tillögur, að mínu mati, byggðar á röngum forsendum