Lundasumarið, seinni hluti

Vegna fjölda áskorana kemur hérna seinni hluti.

Nú er það þannig að ég hef haldið úti bloggsíðu síðan 2006 og allan þann tíma m.a. fjallað um lundann og merkilegt að fletta upp á yfirlýsingum bæði frá Erp og Ingvar Atla Sigurðssyni og Páli Marvini Jónssyni, lýsingar eins og t.d.:

Það er ekkert að marka þó að það sjáist einhverjir ung lundar, þetta eru annaðhvort aðkomu lundar eða einhverjir flækings lundar.

Það voru margir fundir haldnir um lundann árið 2007 og það er einmitt árið þar sem Erpur var ráðinn til Eyja, en mér er minnisstæðast það sem að einn fuglafræðingur frá Náttúrustofu Íslands sagði á einum fundinum, svohljóðandi:

Þið skuluð hafa það í huga, að fuglafræðingur sem lýsir því yfir að ástandið sé bara gott, hann fær enga styrki til rannsókna, þess vegna hættir okkur fuglafræðingum það til að mála hlutina svolítið dekkri litum heldur en þeir raunverulega eru.

Þess vegna skil ég að hluta til, afhverju Erpur svarar t.d. ekki áskorun minni frá síðustu grein, en það er meira sem býr að baki.

Á síðasta kjörtímabili sat ég í stjórn Náttúrufræðistofu Suðurlands. Á mínum fyrsta fundi þar var lögð fram tillaga, sem enginn annar en Elliði Vignisson, þáverandi bæjarstjóri hafði samið, en tillagan gekk út á það, að gerður yrið samningur við ríkið um svokallaða verndarstefnu fyrir fuglalífið og fjöllin í Vestmannaeyjum. Ég vissi að Páll Marvin hafði unnið lengi að þessu máli og að Þekkingarsetrið og Náttúrustofa ættu að fá einhverjar x milljónir frá ríkinu fyrir. Ég var strax á þeirri skoðun, að þetta myndi þýða það að ríkið fengi umráðarrétt yfir fjöllunum í Vestmanneyjum og mótmælti þessu því harðlega á þessum fundi og beitti mér mikið í þessu máli dagana á eftir og það bar þann árangur, að Elliði Vignisson sá að sér og greiddi atkvæði sjálfur gegn málinu í afgreiðslu bæjarstjórnar, en samt var málið samþykkt með 4 gegn 3 í fyrstu atrennu og tekið síðan aftur upp nokkrum mánuðum síðar, þar sem málið var fellt með 6 gegn 1, atkvæði Páls Marvins. 

Ég hafði nú alveg þangað til á síðasta ári haldið að þar með væri þessu máli endanlega lokið, en lenti á spjalli við einn þáverandi fulltrúa í stjórn Náttúrufræðistofu Suðurlands (ekki núverandi stjórnar) sem benti mér hins vegar á það, að núverandi umhverfisráðherra, sem eins og flestir vita er einhver mesti öfga náttúruverndar sinni sem nokkurn tíma hefur setið í þessu embætti, væri enn að senda maila á Náttúrustofu, þar sem hann væri að boða komu sína til þess að ræða friðun fjalla og úteyja í Vestmanneyjum, en spurningin er: Hvers vegna?

Svarið er að mínu mati augljóst. Meðan að fuglafræðingar halda áfram að senda inn og auglýsa hrun lundastofnsins á Íslandi, sem að sjálfsögðu byggja fyrst og fremst á rannsóknum Erps, þá mun þessi ráðherra ekki hætta. Ég ætla því enn og aftur að skora á Erp um að fara nú að segja sannleikann um stöðu lundastofnsins á Íslandi. Ég vill einnig benda Erpi á það, að við félagarnir sem fengum fyrir u.þ.b. áratug síðan að veiða 2 ár í röð í Borgarey í Ísafjarðardjúpi erum enn að bíða eftir opinberu afsökunarbeiðninni, sem hann lofaði sumum okkar eftir að hafa logið upp á okkur og fengið landeigendur til þess að banna allar veiðar.

Nú hef ég verið ásakaður um það að vera á móti vísindamönnum. Þetta er al rangt. Þvert á móti, þá fór ég fram á það á síðasta fundi mínum í Náttúrufræðistofu Suðurlands að allt yrði gert til þess að reyna að halda þessum doktorsstöðum hér í Vestmannaeyjum, þanni að ég vill endilega að menn stundi rannsóknir, hvort sem er á lunda eða fiski, en mér dettur ekki til hugar annað en að horfa á niðurstöðurnar út frá heilbriðgri skynsemi og nota þá þekkingu og reynslu, bæði hjá mér og öðrum til þess að segja mína skoðun á niðurstöðunum. Kannski má segja sem svo, að ég sé ekki í ólíkri stöðu og ein af frægustu leikkonum heims, sem ég sá nýlega í viðtali, en leikkonan Kathy Bates var nýlega í viðtali, þar sem hún fjallaði um illvígan sjúkdóm, sem er mjög landlægur í Bandaríkjunum, en eftir að hafa rætt við fleiri tugi af sérfræðingum, læknum og fólki alveg ofboðslega vel menntuðu þá uppgötvaði hún það, að þegar hún reyndi að útskýra hluti sem þetta fólk hafði ekki lært um, þá varð það oft alveg ofboðslega vitlaust að sjá. 

Ég hef verið ásakaður um það að vilja bara fara að veiða aftur hérna þúsundir lunda eins og maður gerði hérna fyrir 15-20 árum síðan, en mig langar að svara þessu með lítilli sögu sem rifjaðist upp þegar ég labbaði út í Miðklett núna seinni partinn í ágúst. Sagan heitir fyrsta alvöru veiðin.

Ég var 15 ára gamall þegar ég eignaðist fyrsta lundaháfinn. Þekkti að sjálfsögðu ekki neina veiðistaði og var heldur ekkert farinn að spá í vindáttum eða neinu slíku. Fór því víða um án þess að veiða neitt að ráði, en svo var mér bennt á að ég ætti kannski að prófa að labba yfir Heimaklettinn og fara niður í Miðklett, og gerði ég það. Þegar niður í Miðklett kom hitti ég minn gamla félaga Árna Nínon, sem var þá að veiða í því sem við köllum Kippunef, sem er annar tanginn þegar komið er niður í Miðklettinn. Bað ég hann að vísa mér í sæti þarna einhverstaðar nálægt og bennti hann mér á að fara á fyrsta tangann þegar komið er niður í Miðklett og kallað er Jóasætið. Þetta sæti er mjög tæpt og mjög óþægilegt að sitja í því, en smátt og smátt lærði ég á sætið og mig minnir að það hafi verið í þriðju ferð þarna, sem allt small saman og byrjaði ég að háfa í gríð og erg og strax farinn í huganum farinn að sjá fyrir mér fyrstu kippuna, en þegar ég var kominn yfir 50 fór ég að velta því fyrir mér: Hvernig ætli sé að bera upp úr Miðkletti, yfir Heimaklett og alla leiðina heim upp á Brekastíg? 

Ákvað ég því að hætta þegar ég var kominn í 70. Ekki man ég, hversu lengi ég var að komast upp úr Miðklettinum, en mig minnir að ég hafi farið það á einskærri þrjósku.

Árið seinna var ég reyndar farinn að bera kippu úr Miðklettinum. Í dag hins vegar ér ég að nálgast það að verða 56 ára gamall og ég held að ég gæti ekki borið kippu úr Miðklettinum, þó lífið lægi við. Þetta sama sjónarmið hef ég heyrt af mörgum félögum mínum, en aðal atriðið er, lundinn er mættur í milljóna tali til Eyja og mun vera það að óbreyttu löngu eftir okkar dag. 

Lundasumarið 2020

Ekkert lundaball í ár og síðustu pysjurnar að mæta í bæinn þessa dagana og því rétt að gera sumarið upp.

Það sem kannski kom mér mest á óvart í sumar er það, hversu margir voru undrandi á því að sjá svona mikið af lunda hér í Eyjum í ágúst, en þetta er algjörlega í samræmi við það sem ég hef spáð fyrir um undanfarin ár og að mínu mati augljóst, að aðsjálfsögðu skilar pysjan okkar sér í fjöllin okkar og það sem gerir þennan frábæra uppgang síðustu árin enn betri núna er, að þetta er sjötta árið í röð, sem þýðir að bæjarpysjan 2015, sem taldi í kringum 5000, sem aftur þýðir að heildar pysjufjöldinn í Vestmannaeyjum 2015 sem er þá í kring um 500 000, mun skila sér að fullu inn í lundastofninn í Eyjum næsta sumar sem kynþroska lundi, þannig að börnin í Vestmannaeyjum mega búast við því, að á næstu árum haldi þessi uppgangur lundans áfram með enn meira af pysju næstu árin. 

Stærstu fréttirnar að mínu mati eru kannski viðtal sem tekið var við Erp í byrjun ágúst, en á meðan ég sat í stjórn Náttúrustofu Suðurlands, þá reyfst ég reglulega við forstöðumann stofunnar um það, hvernig túlka skyldi vægi bæjarpysjunnar. Ég vildi tala um hana sem 1%, en þeir í kring um 10%, en í viðtalinu við Erp kemur hann einmitt inn á, að samkv. hans útreikningum, þá reiknar hann bæjarpysjuna sem tæplega 1%.

Stærstu fréttirnar eru þær, að sé pysjufjöldinn hér í Eyjum lagður saman frá 2015 til og með 2020, þá telur þetta um og yfir 4 milljónir og því lundastofninn hér í Vestmannaeyjum sennilega einhvers staðar í kringum 6 milljónir, sem aftur vekur upp spurningu sem að ég ætla hér með að skora á Erp að svara. 

Ef rýnt er í tölurnar sem fram koma í viðtalinu við Erp frá því í byrjun ágúst, sem eru nokkuð nálægt því sem ég set hérna fram, þá vaknar strax ein mikilvæg spurning. Í nóvember s.l. var viðtal í sjónvarpsfréttum Rúv þar sem rætt er við fuglafræðing frá Nárrúrufræðistofu Íslands (það var reyndar aðeins komið inn á þetta í 10 fréttunum s.l. fimmtudagskvöld) en þar kemur fram, að búið sé að setja lundann á válista á Íslandi, vegna þess að stofninn sé kominn niður í 2 milljónir para. Nú er flestum ljóst að þetta byggir allt saman á útreikningum frá Erpi, svo ég hlýt því að spyrja Erp, hvort það sé ekki kominn tími til að fara að leiðrétta þessa vitleysu?

Ef rýnt er nánar í tölulegar útreikningar Erps í viðtalinu í ágúst, þá er ekkert flókið mál að fá það út, að stofninn á Íslandi sé amk. 10 milljónir. Mín skoðun er hins vegar óbreytt, ég tel að lundastofninn á Íslandi sé frekar nær 30 milljónir frekar en 20.

Erpur setur fram í þessu ágæta viðtali við eyjar.net að bæjarpysjan í ár verði 6300 eða 20% minna heldur en í fyrra, en í þessum skrifuðum orðum skráðar pysjur 7300, reyndar hefði ég borgað Erpi stór fé fyrir að fylla út fyrir mig lottómiða ef hann hefði haft rétt fyrir sér, en það var að sjálfsögðu aldrei möguleiki á því.

Stóra spurningin er hins vegar sú, hver hin raunverulega tala er, en miðað við um 8000 pysjur í fyrra, þá taldist mér til að þetta væri um 10 000 þá, miðað við að 15-20% væri ekki vigtað eða skráð, en flestir þeir sem ég hef rætt þetta við að undanförnu telja að þetta sé amk. 30%, en ef við setjum þetta svona ca. þá er bæjarpysjufjöldinn í ár amk. liðlega 9000.

Þegar lundinn settist upp í vor, skrifaði ég í grein mína þá að ég óska þess að við fengjum að sjá meira af lunda í júní og júlí, en það gekk ekki eftir. 

Í júlí fylgdist ég alveg sérstaklega með lundanum og makrílflotanum. Makrílflotinn hélt sig suður af eyjum fram undir miðjan júlí, fór þá um það leitið hálfa leiðina til Færeyja. Um leið fór að sjást aðeins af lunda hér í fjöllunum, en þá kom makríllinn aftur í nokkra daga og alveg fram undir 25. júlí, en þá hvarf makríllinn og fór alla leið austur í smugu og um leið fylltust fjöllin okkar af lunda. Ekki veit ég hvers vegna þetta er svona, en ég réri líka svolítið síðasta sumar og maður sá oft lengst úti á sjó mjög mikið af lunda, en ekki settist hann upp. 

Sumarið hjá mér var eins og síðustu ár, en þetta var 6. árið í röð sem ég fer til Grímseyjar. Ég held að við Eyjamenn munum seint ná að þakka fyrir þann velvilja sem grímseyingar hafa sýnt okkur og m.a.s. erum við félagarnir búnir að panta í Grímsey næsta sumar, en árið í ár var 12. árið í röð sem ég veiði ekkert í Vestmannaeyjum og í raun og veru er ég bara ekkert viss um það, hvort ég eigi eftir að veiða oftar hér í Eyjum, en það kemur þá bara í ljós.