Bankahrun = heilaþvottur

það er mikið skrifað og skrafað um bankahrunið og viðbrögð ríkisstjórnarinnar til hjálpar ofurskuldsettum landsmönnum og tillögum Ríkisstjórnarinnar um niðurskurð og hækkandi skatta og í framhaldi af því, hávær mótmæli um allt land, sérstaklega vegna niðurskurðar hjá heilsugæslunni, en bara svo að mín skoðun á því sé alveg á tæru, þá er það þannig að á sama hátt og útgerðin er lífæð okkar Eyjamanna, þá er öflug heilsugæsla algjört lykilatriði í því að halda Eyjunni okkar í byggð.

Margt hefur vakið athygli mína að undanförnu hjá hinum og þessum aðilum í umfjöllum um ástæðum bankahrunsins, en þó sérstaklega umfjöllun á RÚV síðustu vikur, þar sem samasem merki er sett á milli hruns Íslenska bankakerfisins og hruns Enron, stærsta banka Bandaríkjanna og m.a. ástæðan fyrir því hvernig fór útskýrð með tveimur tilraunum, sem vöktu athygli mína. 

Í fyrsta lagi, þá var maður ráðinn í vinnu til að taka þátt í spurningarkeppni. Honum var afhentur hnappur til að ýta á, og sagt að það væri til þess að ef maðurinn, sem væri staddur í næsta herbergi, svaraði spurningum vitlaust, þá ætti hann að ýta á hnappinn og þá fengi sá hinn sami raflost. Honum var jafnframt tilkynnt að maðurinn í næsta herbergi væri hjartveikur, en að hann bæri enga ábyrgð á því. Hófst síðan leikurinn og í hvert skipti sem rangt svar kom, heyrðist öskur úr næsta herbergi. Þegar leið á, þá fór mælir að sýna ansi háan styrk á raflostinu og fór maðurinn þá að hafa áhyggjur, en var alltaf fullvissaður um það að þetta væri í lagi og hann bæri enga ábyrgð. Þegar leiknum lauk, var maðurinn farinn að senda rafstraum sem er tvisvar sinnum hærri en það sem venjulegt fólk þolir, en samt hélt hann áfram, en það skal tekið fram að að sjálfsögðu var enginn straumur sendur, heldur var sá sem öskraði aðeins að leika. 

Annað svipað atriði var þannig, að 22 læknanemar fengu þau skilaboð frá yfirkennara sínum, að þeir ættu að fara og sækja ákveðið lyf og gefa ákveðnum sjúklingi ákveðið magn af lyfinu. Þetta var þannig útbúið að lyfið var eitthvað sem þeir þekktu ekki, en á pakkningunni utan um lyfið var tekið skýrt fram hver hámarks skammturinn væri, en í fyrirmælunum var þeim sagt að gefa tvöfaldan þann skammt og af 22 læknanemum, var 21 gripinn á leiðinni með lyfið til að gefa sjúklingnum.

Í sjálfu sér má segja sem svo, að þetta séu ágætis dæmi um það sem var að gerast í bönkunum. Þeir sem réðu ferðinni var einfaldlega trúað í einu og öllu og nánast alveg sama, hver átti í hlut, öllum efasemdarröddum var einfaldlega eytt með orðum eins og: En þú berð ekki ábyrgðina.

En hvað er hægt að gera fyrir skuldsett heimili, í mörgum tilvikum yfirveðsett vegna gengishrunsins? Mín skoðun á því er þannig, að í lögum er þetta þannig að ef þú kaupir eign með veði í eigninni, borgar inn á, en getur síðan ekki borgað meir. Eignin fer á uppboð, þá er í mörgum tilvikum fólk einfaldlega vegna skuldbindingar ef eignin er meira virði heldur en áhvílandi skuldir. Um þetta hafa margir dómar fallið. Vandamálið er hins vegar það, að nú eru eignirnar yfirveðsettar. Bankarnir sem í mörgum tilvikum lánuðu og ráðlögðu fólki oft að taka lán í erlendum gjaldmiðlum m.a. segjast ekkert geta gert, en ég velti því upp að ef við snúum dæminu þannig og gerum rétt fólksins hærri heldur en bankanna á svipaðan hátt og lyklafrumvarp Lilju Mósesdóttir, eða þannig að lög séu sett sem segja það, að ef fólk getur ekki lengur ráðið við greiðslur af sinni eign og bankarnir neita að lækka skuldirnar, þá geti það skilað inn lyklunum og sé jafnvel laust allra mála? Þannig held ég að auðveldara verði að fá bankana til þess að semja við fólk og miða þá greiðslubyrði frekar við verðmæti eignanna og greiðslugetu fólksins. Vissulega hefði þetta slæm áhrif á fjármagnseigendur, bankana, lífeyrissjóðina og ríkið, en hvort er meira virði, þessar stofnanir eða það að halda fólkinu í landinu?

Meira seinna. 

Athugasemdir

[Helgi Þór Gunnarsson, 17.10.2010 kl. 17:48]