Landeyjahöfn, staðan 25.10.2015

Það er greinilega kominn vetur og einn og einn dagur farinn að detta út í Landeyjahöfn þó tíðin hafi verið þokkaleg í haust. Það er orðið ansi langt síðan ég skrifaði um Landeyjahöfn, en ég ætla að byrja að fara yfir nokkur atriði sem vöktu athygli mína á fundi sem haldinn var í Ráðhúsinu 15. okt. sl. meðal annars með hönnuðum nýrrar ferju. 

Það kom mjög skýrt fram í máli þeirra að þeir væru fyrst og fremst að hanna ferju sérstaklega fyrir Landeyjahöfn og ekkert tillit í raun og veru tekið til þess að stundum þurfi að sigla til Þorlákshafnar, þó svo að ferjan gæti að sjálfsögðu líka siglt þangað. Það var líka mjög skýrt í máli hönnuðuna að nýja ferjan ætti alltaf að geta siglt til Landeyjahafnar í amk. 3,5 m ölduhæð, sem væri nú bara óskandi að gæti gengið eftir, en ég skaut því að Sigurði Áss hvort að þetta væri ekki einmitt það sama og sagt var í upphafi með núverandi ferju og Landeyjahöfn, en hann kannaðist nú ekki við það. 

Fullyrðingar Sigurðar Áss um frátafir upp á aðeins 10 daga á ári er annað sem mér finnst að hafi verið sagt áður en vonandi gengur það eftir núna. Ég spurði Sigurð Áss út í útreikningar dönsku sérfræðingana um hversu mikinn sand þyrfti að dæla úr höfninni á árs grundvelli. Kom hann mér þá á óvart með því að segja að hann hefði alltaf haldið að útreikningar þeirra væru rangir. Einnig spurði ég hann út í það, hvers vegna ekki væri útbúinn varnar garður til þess að verja innsiglinguna fyrir öldugangi, en sagðist hann þá vera algjörlega sammála mér í þessu, en vandamálið væri það, að samkv. útreikningum þeirra myndi slíkur varnargarður gera það að verkum að sandurinn myndi safnast það mikið upp að honum, að það yrði jafnvel enn meira vandamála að dæla úr innsiglingunni heldur en núna og sama máli gilti varðandi þær skoðanir margra Eyjamanna um að það yrði að lengja garðana út fyrir rif. Að allar þessar hugmundir væru fyrst og fremst skammtíma lausnir sem ekki myndu duga til lengri tíma og að leitað hefði verið til sérfræðinga víða í öðrum löndum um varanlega lausn um sandburðinn við Landeyjahöfn, en því miður engar varnlegar lausnir fundist og þess vegna stæði ekki til að gera neitt til þess að leysa vandamál Landeyjahafnar. Ekki góðar fréttir það og ég fékk það svolítið á tilfinninguna, sem ég hef fjallað um áður, að það sé orðin það mikil hræðsla hjá hönnuðum Landeyjahafnar við að leggja til einhverjar tillögur til þess að laga höfnina, að þeir telji það jafnvel betri kost að gera einfaldlega ekki neitt, sem að sjálfsögðu kostar þar af leiðandi ekki neitt. Klárlega þarf að skipta út fólki þarna og fá óháða aðila til þess að taka út höfnina.

Það vakti athygli, tilkynning um það að ákveðið hefði verið að lengja ferjuna um liðlega 4 metra og nú liggur fyrir hvers vegna. Í prufunum í herminum sl. vetur var upplýst að nýja ferjan hefði tekið niður í 3,5 m ölduhæð og þess vegna hefði verið ákveðið að það væri hægt að leysa það vandamál með því að lengja ferjuna, en það kom alveg skýrt fram í máli hönnuðina að þar með væri ferjan komin í mestu lengd sem hún mætti vera í án þess að fjölga frátöfum í Landeyjahöfn og þá breytti það engu hvort hún væri lengd meira eða breikkuð, frátafir myndu alltaf aukast. Það er gert ráð fyrir að kojurnar verði milli 30-36, en svolítið skrýtið að í þeim tölum er gert ráð fyrir að hægt verði að leigja út 4 kojur sem ættu annars að vera hluti af aðstöðu áhafnarinnar umborð og maður hlýtur að spyrja sig, hvort það sé leyfilegt?

Ég spurði um það, hvað myndi gerast ef við fengjum vetur eins og síðasta vetur, þar sem að ekki var hægt að dæla úr Landeyjahöfn meira og minna í 5 mánuði vegna ölduhæðar og höfnin þess vegna fylltist af sandi, sem gerði hana ófæra nánast öllum skipum, en eitthvað var nú lítið um svör við því. Margir Eyjamenn voru spenntir fyrir því að sjá þetta Belgíska sanddæluskip koma hingað, og ma. höfðu sumri fullyrt við mig í sumar að þetta dæluskip gæti unnið í jafnvel 3-4 m ölduhæð. Veruleikinn er hins vegar sá, eins og kemur fram í viðtali við skipstjórann á skipinu, að þeir geti ekki unnið í meiri ölduhæð en hin sanddælu skipin, svo því miður en engin lausn sjáanleg um það, hvernig eigi að leysa sandburðinn. 

Niðurstaðan er því þessi:

Það á ekkert að gera fyrir Landeyjahöfn.

Ný ferja mun koma að öllum líkindum vorið 2018, en ég tók eftir því að Elliði óskaði sérstaklega eftir því, enda kosningar þá um vorið. Það kom hins vegar fram hjá hönnuðunum að ferja gæti hugsanlega verið tilbúin haustið 2017 í fyrsta lagi og ég hef svolítið velt því fyrir mér, hvort það væri ekki betra að fá skipið að vetri til og láta þar með reyna á það strax og eiga þá kannski meiri möguleika á að halda núverandi ferju fyrsta veturinn?

Ný ferja mun vonandi geta siglt í 3,5 m ölduhæð til Landeyjahafnar, en þar sem hún er ekki með brim brjót framan á sér og töluvert þverari stefnið heldur en núverandi ferja, þá munu siglingar til Þorlákshafnar í vondum veðurm, verða mjög erfiðar og töluverðar líkur á því að fleiri dagar á siglingum þangað detta út, frekar en með núverandi ferju, auk þess sem að kojurnar verða miklu færri og líka hærra í skipinu, en það kom fram, að nýjar reglugerðir um hönnum farþegaferja banna kojur og farþegarými í sömu hæð og eða fyrir neðan bíladekk. Ég benti á það að það væri kannski sterkur leikur í stöðunni, að útbúa sætin í ferjunni þannig að hægt væri að halla þeim töluvert, en fékk engin skýr svör við það, enda augljóst að slík sæti mundu kosta töluvert meira. Ég spurði líka um ganghraðann og enn og aftur var fullyrt að nýja ferjan væri með sambærilegan ganghraða og Herjólfi er siglt núna, en á kynningunni á síðasta ári var talað um að æskilegur siglingahraði á ferjunni yrði 12-13 mílur, sem í sjálfu sér breytir engu með siglingar til Landeyjahafnar en lengir ferðina til Þorlákshafnar, sem að mínu mati er klárlega afturför. Einnig kom fram hörð gagnrýni okkar Eyjamanna um aðstöðuna í Landeyjahöfn og um það, hvernig hægt væri að bæta hana.

Ég vona það svo sannarlega að þessi ferja verði framför í samgöngumálum okkar Eyjamanna, en ég neita því ekki, eftir reynslu síðustu ára, að ég er fullur efasemda og maður fær það svolítið sterkt á tilfinninguna, að allt of mikið af fólki sem barðist fyrir því, að þessi leið var valin á sínum tíma, sé enn að reyna að réttlæt þá ákvörðun, en ég spurði fulltrúa ríkisins ennar auka spurningar, sem var einhvern veginn þannig:

Afhverju eruð þið að henda öllum þessum peningum í að moka sand allan ársins hring, væri ekki nær að nota þá til þess að leysa vandamálið varanlega með göngum?

Kom hann mér á óvart með því að taka undir þetta mál mitt,en það var nú fljótt þaggað niður af öðrum fundarmönnum.

Tek það fram að þessi skrif eru ekki tæmandi um allt það sem kom fram á fundinum og er fyrst og fremst mitt sjónarmið, byggt á þekkingu og reynslu sjómannsins.

Lundasumarið 2015

Lundaballið er um helgina og því rétt að fara yfir sumarið. Staðan núna, 24. sept. er ótrúleg. Mikill lundi við Eyjar og mikið af sílisfugli að bera í holur ennþá og flug lundapysjunnar rétt að ná hámarki og svolítið erfitt að átta sig á því, hvað gerðist í sumar, en þó.

Ég var staddur austur á Rófu ca. 3 mílur austan við Elliðaey um miðjan júlí mánuð, þegar ég varð vitni að því að þar gaus upp mikið af æti og ég horfði á þúsundir lunda og svartfugl koma þar á ör stuttum tíma, og ekki bara setjast og byrja veiðar, heldur sá ég eitthvað sem ég hef aldrei séð áður, bæði svartfugl og lunda skutla sér ofan í sjóinn. Ég sá svo torfuna færast smátt og smátt til lands. Eftir að ég hafði klárað að draga línu sem ég var með þarna, prófaði ég að renna með stöng og fékk þá strax makríl á stöngina, svo hann var mættur líka í veisluna. Ekki veit ég hvers konar æti þetta var, en ef við horfum á þá staðreynd að lundinn er ennþá að bera æti í holurnar og hvernig staða lundapysjunnar er í dag, þá er nokkuð ljóst að meirihlutinn af lundanum hóf ekki varp fyrr en í byrjun júlí. 

Veiðidagarnir voru 3 í sumar og miðað við þær upplýsingar sem ég hef fengið, þá má reikna með að milli 4-500 lundar hafi verið veiddir í sumar, en þar sem nú þegar eru komnar upp undir 600 pysjur á sædýrasafnið, þá er ljóst að veiðarnar voru sjálfbærar. 

Sjálfur fór ég ekki í lunda í Eyjum, frekar en síðustu ár, en heimsótti hins vegar 3 eyjar norður í landi í sumar, sem klárlega voru toppurinn á árinu hjá mér.

Það er mikið af lundapysju á ferðinni og maður heyrir það að ansi mörg börn eigi svolítið erfitt í skólanum þessa morgnana og mig langar að velta því upp, hvort það væri ekki sniðugt að kennarar yngri bekkjanna gerðu úr þessu verkefni, þar sem bóknámið fengi kannski frí einn dag í bekk eða svo og haldið til pysjuveiðar að morgni til og jafnvel hugsanlegt að gera einhvers konar keppni milli bekkja um það hvaða bekkur fyndi flestar pysjur. Það eru ekki öll börn sem leggja í að fara á bryggju svæðið og sumir fá ekki leyfi til þess, en kannski væri sniðugt að gera þetta að verkefnum undir eftirliti og umsjá kennara. Enda hafa öll börn gott af því að kynnast svæðinu sem klárlega er lífæð Eyjamanna. 

Sumir hafa sagt við mig að allur þessi fjöldi lunda s.l. mánuð væri hugsanlega lundi sem væri að koma að norðan á leiðinni suður, en ég er nú ekki sammála því. Þetta er bara lundinn okkar sem er að koma þegar æti er í boði í kring um Eyjar, en að öðrum kosti helgur hann sig það langt í burtu að hann kemur ekki. Varðandi það, hvort þetta sumar sé einhver vísbending um það að ástand stofnsins sé að fara að lagast, þá stór efast ég um það, því miður, þó að maður voni það nú alltaf.

Varðandi hvort það hafi einhver áhrif á afkomu pysjunnar að hún komi svona seint, þá tel ég svo ekki vera, en kannski má segja sem svo að þetta síðsumar varp lundans sé kannski svona ekki ósvipað því þegar við Eyjamenn þurfum sjálfir að takast á við erfiðleika og breyttar aðstæður, þá einfaldlega bítum við á jaxlinn og berjumst enn harðar fyrir tilveru okkar hér.

Bestu fréttirnar eru þó þær, lundinn kom til Vestmannaeyja í milljóna tali í sumar og skilaði af sér ágætis árgangi í nýliðun, miðað við þær fréttir sem berast úr sumum eyjunum, og mun koma í milljóna tali næsta sumar. 

Leiðrétting vegna braskara ríkisstjórn

Ég man ekki eftir því að hafa lent í því áður að þurfa að leiðrétta tölur í greinum mínum og það alls ekki tvisvar sinnum eins og ég ætla að gera núna, en það er bara ágætt að vera svolítið mannlegur, en í grein minni skrifaði ég um að veiðigjöld vegna 100 tonn af þorski og 100 tonn af ýsu, væru liðlega 6,4 milljónir, sem er ekki rétt, heldur er upphæðin samkv. þeim tölum liðlega 3,2 milljónir, sem ég þarf hins vegar líka að leiðrétta.

En í dag frétti ég það, að ráðherra hefði breytt veiðigjöldum sem hingað til alltaf hafa verið miðað við slægðan fisk, yfir í blóðgaðan fisk sem þýðir að samtals talan er því nákvæmlega 3.852.000 krónur. Breytingin er sú að veiðigjöld á þorski 13,30 kr. kg. en verður núna 16,60 kr. kg. og á ýsu 18,19 kr. kg. en verður núna 21,92 kr. kg. Fyrir leiguliða þýðir þetta það, að fyrst þarf að borga eigendanum af kvótanum fyrir 1 tonn af þorski og 1 tonn af ýsu samtals ca. 400 þúsund eins og leigan er í dag og tveimur mánuðum seinna, tæplega 40 þúsund í veiðigjöld til ríkisins, á meðan eigandinn af kvótanum borgar ekki neitt. Leiguliðinn þarf síðan að borga allan kostnað við veiðarnar, en miðað við verðin á mörkuðunum í þessari viku, þá er 1 tonn af þorski og 1 tonn af ýsu að skila rétt liðlega 600 þúsundum, þannig að ansi lítið er eftir handa þeim sem vinnur alla vinnuna og maður spyr sig, hvað ríkisstjórnin er eiginlega að hugsa með því að ráðast svona á sjómenn allt í kringum landið, því að sjálfsögðu mun þetta hafa áhrif á laun þeirra, og svolítið skrítið að hugsa til þess að það eina sem heyrst hefur frá minnihlutanum á þingi, er að það þurfi að hækka veiðigjöldin. Greinilega fullt af fólki á Alþingi íslendinga sem veit ekkert í sinn haus  varðandi sjávarútveg . 

"Braskara ríkisstjórnin"

Ágætur vinur minn sagði mér frá því í vikunni, að samkv. nýjasta greiðsluseðli sínum af húsnæðisláni sínu þá væri verðtryggingin nánast alveg búin að éta upp helminginn af skuldaleiðréttingunni sem hann fékk, sem þýðir að samkv. því, þá verði verðtryggingin búin að éta upp alla hans leiðréttingu svona ca. upp úr miðju næsta ári, og maður spyr sig: til hvers var þá þessi leiðrétting, því þetta virkar orðið svolítið eins og rétta fólki fjármuni með annarri hendi og taka það með hinni. En nóg um það.

Aðal ástæðan fyrir þessari grein eru breytingar á veiðigjöldum, sem ég viðurkenni nú alveg að ég hafði nú ekki velt neitt sérstaklega fyrir mér, enda kvótinn minn svo lítill að hann dugi yfirleitt ekki nema fyrsta mánuðinn af nýju fiskveiðiári og veiðigjöldin hingað til verið í samræmi við það. En nú á heldur betur að láta mig borga, því að fyrir þetta fiskveiðiár er sú breyting gerð að í staðinn fyrir að útgerðir borgi fyrir úthlutaðan kvóta, þá verður nýja veiðigjaldið miðað við landaðan afla, sem þýðir verulega hækkun á því sem ég þarf að borga, en merkilegt nokkuð, þeir sem leigja frá sér kvótann og veiða hann ekki borga ekkert. 

Nú veit ég að kvótaeigendur margir hafa barist fyrir þessu lengi og um stórar upphæðir hjá þeim sem hafa mestu aflaheimildirnar um að ræða, en þeir hafa líka mestu tekjurnar, og svo ég taki sem dæmi af útgerð sem t.d. leigir frá sér 100 tonn af þorski og 100 tonn af ýsu, þá borgar sú útgerð ekkert veiðigjald af þessum 200 tonnum, en sá leigir til sín og veiðir þarf að borga til ríkisins liðlega 6,4 milljónir í veiðigjöld. Vissulega er það nú samt þannig að flestar útgerðir veiða sína kvóta sjálfar og leigja ekki frá sér nema það sem þeir nýta ekki, en klárlega munu þeir sem hafa jafnvel árum saman spilað á kvótakerfið, hvort sem er með svo kallaðri kína leigu eða einhvers konar kvótabraski (og tek það fram að þeir eru nú ekki bestir í krókakerfinu) munu klárlega hafa lang mest út úr þessari breytingu hjá ríkisstjórninni og þess vegna hef ég ákveðið að skíra ríkisstjórnina "Braskara ríkisstjórnina"

Gleðilegt nýtt kvótaár

Á þriðjudaginn 1. sept. hefst nýtt kvótaár, en árið hjá mér hefur verið frekar erfitt, en er samt að ná sama afla og á síðasta ári. 

Eins og aðrir sjómenn, þá velti ég oft fyrir mér vinnubrögðum Hafró og hef gagnrýnt þau oft og mörgum sinnum, en ég hef hins vegar aldrei sett upp, hvernig ég myndi vilja sjá staðið að ákvörðunum um hvað mikið á að veiða. Vissulega þurfum við á vísindamönnunum að halda, en eins og marg hafur komið fram þá eru þeir því miður oftast nokkrum árum á eftir því sem í raun og veru er að gerast í hafinu og kannski gott dæmi um það, niðurstöður úr nýlegum rækjuleiðangri, þar sem sára lítið fannst af rækju en óvenju mikið af þorskseiðum. Þetta er ekkert flókið, það þarf að veiða meiri þorst ef menn ætla sér ekki að láta éta upp stofna eins og rækju, humar og fleira. 

En hvernig hefði ég t.d. viljar sjá úthlutun á þorski fyrir komandi fiskveiði ár?

Ef skoðað er hvað flestir sjómenn og útgerðarmenn eru að tala um, þá værum við að öllum líkindum að tala um ca. 300 þúsund tonn af þorski. Tillaga Hafró var tæð 240 þúsund tonn. Ef meðaltalið væri hins vegar tekið, þá væri hún 270 þúsund tonn af þorski, sem er að mínu mati miklu skynsamari tala. 

Ef við skoðum þetta hinsvegar út frá tillögu Hafró í löngu, þá eykur Hafró löngukvótann úr 14 þúsund tonnum í 16 þúsund tonn, á meðan mín reynsla á lönguveiðum segir mér það, að löngustofninn hafi toppað fyrir tveimur árum síðan og myndi því leggja til að hámarki 12 þúsund tonn, sem þar af leiðandi gæfi svipaðan kvóta og á ný afstaðnu kvótaári og svolítið merkilegt að lesa í júní sl. grein eftir forstjóra Hafró, þar sem hann spáir því að vegna nýjustu niðurstaðna varðandi t.d. löngustofninn, þá bendi nýjustu rannsóknir til þess að löngukvótinn muni fara niður fyrir 10 þúsund tonn á næstu árum. 

Þessi vinnubrögð sem ég er að tala um hér, hefðu einnig komið sér mjög vel í hinni rosalegri sveiflu sem ýsan hefur tekið sl. áratug, eða úr tæpum 40 þúsund tonnum upp í 105 þúsund tonn og svo aftur niður í 30 þúsund tonn. Að mínu mati einfaldlega fáránleg vinnubrögð. 

Það er mjög merkilegt að horfa á fréttirnar á rúv í kvöld, þar sem sveitastjórinn á Djúpavogi bölvaði núverandi kvótakerfi í sand og ösku, enda sveitafélagið búið að missa nánast allar sínar aflaheimildir. Ekki þarf að fara nema svona ca. áratug aftur í tímann, en þá hefði að öllum líkindum þessi sami sveitastjóri talað um besta kvótakerfi í öllum heiminum. En svona virkar frjálsa framsalið og svolítið merkilegt að heyra það nýlega að þrátt fyrir að störfum hér í Eyjum hafi fækkað verulega síðustu árin, þá hafi þó nokkrar útgerðir, sérstaklega smærri útgerðir, átt í töluverðum erfiðleikum með að manna sín skip í sumar. Hver veit nema við séum að detta inn í svipað ástand og í aðdraganda hrunsins, þar sem landsbyggðarfólk flykktist á höfuðborgarsvæðið til þess að taka þátt í veisluhöldunum þar? Og að sum leiti kannski skiljanlegt enda starfsöryggið í sjávarútveginum í dag afar lítið.

Merkilegt að fylgjast með þróun á uppsjávarveiðum og lokun Rússlands markað. Að sjálfsögðu kemur þetta sér mjög illa fyrir bæjarfélag eins og Vestmannaeyjar, en þó afar misjafnt eftir fyrirtækjum. En eins og svo oft áður, þá er kannski stærsta vandamálið það að búið er að veðsetja allan þennan kvóta með kaupum á nýjum skipum, tækjum og búnaði og öðru, en vonandi tekst að leysa þetta fyrir loðnuvertíð.

Aðeins af smábátum. Það er greinilega orðið mjög brýnt ef smábátaútgerð í línuveiðum á að haldast í landinu, að fara að setja landhelgi á þessi stærstu línuveiði skip og ótrúlegt að horfa eins og síðustu daga á stórt línuveiði skip sem leggur og dregur alla vikuna, vera komið upp í kálgarða hér í Eyjum. Varðandi strandveiðarnar, þá er ég nú sammála því að þeir eigi að fá auknar heimildi í samræmi við það að kvótinn aukist, en miðað við það sem ég hef heyrt og séð, þá held ég að það myndi engan saka þó að aðrar tegundir en þorskur væru einfaldlega utan kvóta, enda staðreynd að enn eitt árið eru hundruðir og þúsundir tonna af t.d. ufsa að brenna inni, engum til gagns.

Óska öllum sjómönnum og kvótaeigendum gleðilegs nýs árs.

Fimmtudagurinn 6. ágúst 2015

Sagði við vinn minn áðan að ég væri á leiðinni í Herjólf á eftir í helgarferð út á land, en fékk þá þessi viðbrögð: En bíddu við, það má veiða lunda um helgina. Margir hafa komið að orði við mig að undanförnu að þeim finnist mikið af lunda í Eyjum, en miðað við mína reynslu sem veiðimaður í yfir 30 ár, þá verður bara að viðurkennast alveg eins og er að það sem fólk kallar mikið af lunda í dag, er ekki nema brot af því sem ég sá á mínum veiði árum. Ég mun því ekki veiða lunda á þessu ári, frekar en þau síðustu, og skora á veiðimenn að ganga gætilega um gleðinnar dyr. 

Ég fór reyndar upp á Heimaklett í gær og sá m.a. nokkra lunda að vera að bera síli í holur, sem er nú bara jákvætt og bendir til þess að hugsanlega verði einhverjar pysjur í ár.

Aðeins að Þjóðhátíðinni. Þjóðhátíðin í ár var sú fertugasta í röð hjá mér, en mikil breyting hefur orðið frá því að vera í því að bera fulla poka af glerflöskum heim á fyrstu árum mínum á Þjóðhátíð. Umgjörðin í dag orðin allt önnur og meiri og mín tilfinning er sú að Þjóðhátíðin í ár komist klárlega í topp 5 yfir bestu Þjóðhátíðir sem ég hef verið á. Dagskráin þétt og góð, gæslan og teymi lögreglunnar og öll umgjörðin til fyrirmyndar og svolítið sérstakt að fylgjast með hinni neikvæðu umræðu í garð fréttatilkynningar lögreglustjórans okkar fyrir Þjóðhátíð. Eftir að hafa setjið í brekkunni og fylgst með stöðugum áróðri gegn kynferðisbrotum m.a. á skjánum stóra sviðinu á milli skemmti atriða auk merkimiða á öll tjöld í dalnum með áróðri, að maður tali nú ekki um allt gæsluliðið sem var als staðar sjáanlegt, en kannski má segja sem svo að fréttatilkynning lögreglustjórans hefði kannski mátt vera betur orðuð, eða enn betra kannski alveg sleppt og málið kannski frekar unnið innan rannsakanda hér í Eyjum og fyrirspurnum frá fréttamönnum því einfaldlega svarað með því að einhver mál væru í rannsókn, en að gefin yrði út fréttatilkynning að rannsókn lokinni. Það er rosalega leiðinlegt eins og t.d. fyrir mánuði síðan að taka þátt í frábærri goslokahátíð með frábærum sýningum og atriðum út um allan bæ og sjá síðan að það eina sem birtist hjá fjölmiðlum, var hugsanlega ein tilraun til nauðgunar á goslokahátíð. En þessi mál eru og verða alltaf afskaplega viðkvæm og ég er ekkert viss um að fórnarlömbunum líði nokkuð betur við að sjá þessi mál í öllum fjölmiðlum.

En fyrir mína hönd og fyrir mína fjölskyldu þakka ég Þjóðhátíðarnefnd, ÍBV, gæslu og lögreglu, öllum starfsmönnum, tónlistarmönnum og ekki hvað síst þrif genginu sem sá um að hreinsa dalinn eftir Þjóðhátíð fyrir frábæra Þjóðhátíð.

Landeyjahöfn og goslok

Svolítið sérstakt að fylgjast með því hvernig umræðan um Landeyjahöfn lognast niður yfir sumarmánuðina, eða á meðan höfnin virkar. Reyndar er tíðin búin að vera hund leiðinleg og eitthvað um frátafir í sumar, en það sem er kannski verst fyrir ferðaþjónustuaðilana hér í Eyjum er að fólk ofan af landi er greinilega líka farið að fylgjast vel með veðurspám og mikið um afpantanir þegar veðurspáin er varasöm. 

Heitasta umræðuefnið í vor var sennilega þegar fyrst Herjólfur og síðan Víkingur snérust í innsiglingunni í Landeyjahöfn. Reyndar fannst mér sú umræða vera full öfgafull, enda þekkja allir skipstjórar það að skip sem er á siglingu með ölduna fyrir aftan sig (á lensi) að ekki er óalgengt að skip snúist við þær aðstæður og að sjálfsögðu eru allir vanir skipstjórnendur með höndina á stýrinu við þær aðstæður, en skip eru að sjálfsögðu misjafnlega góð að taka við sér og miðað við mína reynslu, þá eru t.d. skip sem eru sérstaklega flatbotna, eins og þessi nýja ferja á að vera, mikið lengur að taka við sér. 

Ég hef lent nokkuð oft í umræðu um möguleikann á göngum. Margir hafa sagt að þetta sé ekki raunhæft vegna þess, að það muni aldrei fást fjármagn í göng, en mín skoðun er einfaldlega sú, sem flestir viðmælendur mínir enda alltaf á, að auðvitað væri best ef við gætum fengið göng og ég segi því: Til hvers að vera að tala um eitthvað annað. Eigum við Eyjamenn ekki skilið það besta? Og er eitthvað í spilunum eitthvað sem segir, að vandamál Landeyjahafnar sé að fara að leysast á næstu árum? 

Það er þegar ljóst að kostnaður við að moka sand úr Landeyjahöfn á þessu ári er kominn yfir 500 milljónir og innanríkisráðherra er búinn að gefa það út, að það eigi að setja 1300 milljónir í Landeyjahöfn næstu 3 árin, sem samkvæmt þessu ári mun því gera lítið annað en að duga fyrir sandmokstri.

Varðandi gangaumræðuna, þá hefur það vakið athygli mína að mikið af eldra fólkinu okkar bregst við þeirri umræðu með því að fara að tala um eldgos og jarðskjálfta, og það hvarflar stundum að manni að þarna sé hugsanlega um að ræða einhvers konar afleiðingar af gosinu.

Tók eftir því að nýlega var tekin ákvörðun um að setja aukið fjármagn til þess að hefja aftur áfallahjálp meðal fólksins sem lenti hvað verst í snjóflóðunum fyrir vestan, en eins og við vitum flest öll, þá er mikill fjöldi Eyjamanna sem flúði Vestmannaeyjar 1973 enn án þess að hafa fengið nokkra hjálp til þess að takast á við áfallið sem margir urðu fyrir í gosinu og fullt af fólki hefur aldrei komið aftur til Eyja eftir gos og ég velti því upp, hvort ekki væri, þó seint sé, tími til kominn að fara að veita einhverju af þessu fólki áfallahjálp, því klárlega mun fullt af fólki sem, að upplifði þá ógn sem fylgdi gosinu á sínum tíma, aldrei losna undan áfallinu sem því fylgdi. 

Mig langar því að tileinka goslokahátíðinni í ár fólkinu sem aldrei kom aftur, í von um að það fari nú að láta sjá sig og sjá, hversu frábærlega okkur hefur tekist að byggja upp fallega bæinn okkar og að sjálfsögðu verður opið hús í Blíðukró á laugardagskvöldið.                                                    Gleðilega goslokahátíð .

Sjómannadagurinn 2015

Það hefur heldur betur gefið á bátinn hjá sjómönnum í vetur, en hjá sumum kannski svolítið meira heldur en hjá öðrum, en það vakti töluverða athygli hérna í Eyjum t.d. í febrúar að þegar landlega var í suðlægum áttum og 10-12 metra ölduhæð sunnan við Eyjar og allur eyjaflotinn í landi, þá voru að koma línuveiðarar frá Grindavík og byrja að leggja og draga sunnan við Eyjar. Það kom því ekki á óvart þegar fréttist að nokkrir línubátar frá Grindavík hefðu fengir á sig brotsjóa í vetur og m.a. amk. tveir orðið fyrir nokkru tjóni, en spurningin er sú, hvers vegna eru menn að róa í svona hættulegum aðstæðum?

Þekktur skipstjóri hér úr Eyjum, sagði mér frá því að hann hefði haft samband við skipstjóra á línubát sem lenti í tjóni í febrúar, en skipstjórinn þar umborð vildi bara sem minnst segja um málið.

Það eru í gangi sögur um að hjá einstaka fyrirtækjum í Grindavík séu það ekki skipstjórarnir, í öllum tilvikum, sem ákveða hvort farið sé á sjó eða ekki.

Ég hringdi í vikunni umborð í línuveiði skipið Fjölni frá Grindavík, sem hefur síðustu daga verið að ryksuga upp trillu miðin við Eyjar (ótrúlegt að þessi öflugu skip skuli ekki þurfa að sæta sömu landhelgis takmörkunum og önnur togskip). Sá sem var á vakt sagðist að sjálfsögðu ekki kannast neitt við að útgerðar fyrirtækið sem hann starfaði hjá væri með nokkur óvenjuleg vinnubrögð, en sagði þó þekkt að í Grindavík væri einmitt annað línu útgerðar fyrirtæki, sem sjómenn í Grindavík forðuðust í lengstu löð að ráða sig hjá, nema ef ekkert annað væri í boði. Vonandi verður tekið á þessu í sjóprófum sem haldin voru vegna þessara tjóna en sennilega verður þetta þaggað niður 

Makrílveiðar smábáta hafa verið mikið í umræðunni að undanförnu, en ég tók fyrst þátt í umræðunni á landsþingi smábátaeiganda, en innan LS hafði verið sett saman svokölluð makrílnefnd frá helstu hagsmuna aðilum og í forsvari fyrir þeirri nefnd var ungur maður, sem er í dag, eftir því sem ég veit best, með mestu aflareynsluna. Fljótlega kom frá þessari nefnd tillaga um að frumkvöðlaréttur yrði virtur. Að sjálfsögðu var skotið á þessa menn að þeir væru bara að biðja um kvóta, en því var alfarið hafnað af nefndinni og ítrekað að það væri bara verið að tala um að virða frumkvöðlarétt. Tillögu þessari var að sjálfsögðu hafnað af LS. 

Í mars sl. var ég að horfa á umræður um makrílveiða smábáta á Alþingi og það vakti töluverða athygli mína orð sjávarútvegsráðherra, en þau voru nokkurn veginn svona: 

"Ég ætla að sjálfsögðu að tryggja það, að frumkvöðlaréttur smábáta verði virtur."

Aftur þetta orð, frumkvöðlaréttur. Eftir að hafa spurst lítillega fyrir um, þá var því hvíslað að mér að þessi ungi maður, sem var í forsvari fyrir makríl nefnd LS með þessa mikla aflareynslu í makrílveiðum, hefðu undanfarin ár verið einn af forystu mönnum í félagi ungra Framsóknarmanna og ég sé í dag að hann er í varastjórn ungra Framsóknarmanna, og til að kóróna það, þá fékk þessi sami maður nýlega 40 milljón króna styrk vegna tilrauna og frumkvöðla vinnu við nýtingar á öðrum ónýttum sjávar auðlindum, en mér er sagt að miðað við gangverð á makríl kvóta í dag, þá gæti söluandvirði makrílkvóta þessa unga manns numið allt að 300 milljónum. Reyndar hafði því verið hvíslað að mér áður að þar sem annar hagsmuna aðili í þessum sama geira væri nú á þingi einmitt fyrir Framsóknarflokkinn, þá væri nú nánast öruggt að þetta frumvarp færi í gegn, svo það klárlega amk. peningalega borgar sig að vera í Framsóknarflokknum.

Ég var reyndar að spá í það, hvort ég ætti kannski að sækja um styrk vegna frumkvöðlaréttar míns fyrir að gagnrýna vinnubrögðin við Landeyjahöfn og sjá hvort að einhverja millur dyttu inn um lúguna? En sennilega myndi það ekki ganga enda er ég ekki skráður í Framsóknarflokkinn.

Ég hef oft gagnrýnt vinnubrögð Hafró og ætla ekki að sleppa því nú, frekar en áður. Sjómenn fá reyndar oft að heyra það, að þeir vilji bara veiða óheft og helst klára allt í sjónum, en svo er alls ekki. Í mínum huga er sjómaður ekki ósvipaður og bóndinn sem vill sá og uppskera á hverju ári með skynsamlegri nýtingu. Það er ljóst af vinnubrögðum Hafró að þar er ekki í gangi nýtingar stefna, heldur fyrst og fremst verndar stefna og ég get vel skilið það að fyrir fólk sem þekkir ekki til, hvort sem er á þingi eða annar staðar, að það sé í sumum tilvikum auðvelt að selja þeim hugmundina um að geyma í hafinu til að veiða seinna, en svona bara virkar þetta ekki. 

Það eru amk. 2-3 ár síðan að aukning í aflaheimildum í þorski hefði átt að byrja, og jafnvel ennþá fyrr ef út í það er farið. Afleiðingarnar af því að þetta hafi ekki verið gert sjáum við í dag. Ég hef aldrei séð aðra eins þorsk gengd við Eyjar og núna á vertíðinni og á sama tíma sjáum við að humarkvótinn er skorinn niður núna á hverju ári og ég heyrði í humar skipstjóra um daginn, að það væri nánast enginn smá humar að hafa á miðunum og raunar lítið annað en þorsk og löngu sem, eins og allir sjómenn vita, éta gríðarlegt magn af humri. Það er því ljóst að það er komin stór skekkja í hafinu og gríðarlega mikilvægt að leiðrétta sem fyrst.

Þarna hefði ráðherra átt að grípa inn í, sem og varðandi aðrar tegundir, og svolítið sorglegt að horfa upp á ráðherra fela sig stöðugt á bak við gölluð gögn Hafró og í raun svolítið furðulegt, að þessir tveir flokkar sem mynda meirihluta á þingi í dag, skuli svona oft velja sér sjávarútvegsráðherra sem fyrst og fremst hefur unnið sér það til menntunnar, að kunna að mæla hitann í beljum og með afar takmarkaða þekkingu á sjávarútvegi. Reyndar hafa einstaka þingmenn talað um að taka ætti mark á þekkingu og reynslu sjómanna, en þetta heyrist nú yfirleitt aðeins rétt fyrir kosningar. 

Að lokum þetta:

Maður heyrir oft úr fréttum þessar öfgafullu fréttir af ofsa veiði eða ofsa gróða sumra útgerðarfyrirtækja og t.d. í nýjustu fiskifréttum er fullt af myndum af nýju, glæsilegu uppsjávar veiðiskipi, en það fer frekar lítið fyrir hinni hliðinni. Ný skip færri störf, meiri gróði meiri hagræðing, færri störf sjómanna, slagurinn um hvert pláss gríðarlegur og þegar maður horfið á umræður á Alþingi Íslendinga um skattlagningu á útgerðina, þá virðist enginn muna eftir sjómönnunum, lausir samningar sjómanna árum saman, sjómanna afslátturinn tekinn af, lög á verkföll sjómanna og það gleymist því miður allt of oft í æsi fréttamennsku fjölmiðlanna, að þó svo að margir sjómenn hafi mjög góð laun, þá er það svo sannarlega misjafnt eftir útgerðum og miðað við mína þekkingu og reynslu, þá vinna þeir svo sannarlega fyrir hverri einustu krónu. Það er ekkert grín að vera sjómaður á landinu okkar þegar veðrið er eins og í vetur og ég ætla eins og aðrir sjómenn að halda sjómannadaginn hátíðlega og óska því öllum sjómönnum til hamingju með daginn. 

 

Húrra fyrir hetjum Landeyjahafnar

Fyrst aðeins að grein minni í 1. maí blaði Eyjalistans. 

Þar m.a. kemur fram að sé horft til næstu 30 ára með Landeyjahöfn eins og hún er í dag, þá muni hún að öllum líkindum vera búin að kosta ríkið 50-60 milljarða og samt með sömu og/eða svipuð vandamál og í dag. Varanleg lausn hins vegar á samgöngum okkar eyjamanna myndi hins vegar ekki kosta okkur nema liðlega 30 milljarða, og því til viðbótar má bæta við, að augljóslega mundi sparast miklir fjármunir í framtíðinni með því að geta tekið og endurnýjar allar lagnir milli lands og eyja í gegnum göng. 

Ég las grein fyrir nokkru, skrifaða af dæmigerðum landkrabba hér í eyjum, þar sem hann gerði frekar lítið úr vinnu þeirra sem unnið hafa að undanförnu við að dýpka í Landeyjahöfn og tók eftir því að um svipað leyti kom fram tilkynning um að það væri ætlunin að reyna að fá öflugri dæluskip, til þess að vinna verkið hraðar og betur, en frétti ég síðan af því, að haft var samband við erlenda fyrirtækið sem að, á sínum tíma, bauð á móti Björgun í útboði varðandi sanddælingu úr Landeyjahöfn.

Svörin vöktu sérstaka athygli mína, því að í svari hins erlenda fyrirtækis kom fram, að það fyrirtæki hefði engan áhuga að koma frekar að þessari sanddælingu í Landeyjahöfn, vegna þess að þar væri verið að vinna við aðstæður, sem væru ekki bara fáránlegar heldur líka hættulegar, því að það væri einfaldlega þannig að sanddælingar með sanddæluskipum, væru fyrst og fremst unnar við aðstæðum þar sem boðið væri upp á ládauðann sjó og það að bjóða mönnum upp á að vinna upp í 2-3 metra ölduhæð, væri algjörlega galið og ekki bjóðandi upp á.

Þannig að um leið og ég fagna því, eins og allir eyjamenn, að Landeyjahöfn sé loksins opnuð og að veðurspá næstu vikuna sé afar hagstæð, þá er ágætt að vita það hér með að þær aðstæður sem við búum núna við í Landeyjahöfn er eitthvað sem við munum þurfa að búa við, að óbreyttu, í framtíðinni. Ég ætla því að enda þetta með því að segja:

HÚRRA FYRIR HETJUM LANDEYJAHAFNAR

eða þ.e.a.s. áhöfnunum á sanddæluskipunum, sem vinna á skipum sem eru löngu komin á tíma og við aðstæður, sem að samkv. því sem hér kemur fram, engir aðrir myndu láta bjóða sér upp á.

Gleðilegt sumar 2015

Lundinn settist upp í gærkvöldi 18. apríl, sem er 5 dögum fyrr heldur en í fyrra, en þar með er komið sumar hjá mér. Reyndar hefur verið töluvert af lunda í kring um Eyjar undanfarna daga, en ég hef ekki séð hann setjast upp fyrr en í gær.

Hvort það hafi einhverja þýðingu fyrir sumarið, að lundinn komi aðeins fyrr veit ég ekki, en það er mjög áhugavert að fylgjast með nýjustu spám um veðurfars breytingar á næstu árum og það að sjórinn sé töluvert kaldari sunnan við Eyjar en síðustu ár er vonandi ávísun á það að aðstæður fyrir lundann í Vestmannaeyjum fari nú að batna, en það verður tíminn einfaldlega að leiða í ljós.

Stærsta áhyggjuefnið varðandi lundann, sem og aðra fuglastofna við Eyjar þetta sumar, er sú ákvörðun Vestmannaeyjabæjar að semja við ríkið um að sett verði af stað svokölluð verndaráætlun fyrir fuglastofna í Vestmannaeyjum, en í því ráði eiga að vera 5 aðilar. Einn frá ríkinu, einn frá Náttúrustofu Íslands, einn frá Náttúrustofu suðurlands, einn frá Vestmannaeyjabæ og einn frá hagsmunaaðilum. Ég reikna með því að Erpur verði þarna fyrir NS og því augljóst að mínu mati, að Eyjamenn verða þarna í minnihluta og að mínu mati, þá mun það ekkert þýða fyrir landeigandann, Vestmannaeyjabæ, sem að sjálfsögðu hefur alltaf loka orðið að segja nei við tillögum meirihlutans í þessu ráði, vegna þess að fjármagnið á bak við þetta ráð kemur frá ríkinu, en mér segir svo hugur að allir þeir fjöl mörgu eyjamenn sem hafa í dag rétt á margs konar nytjum á fuglastofnunum við Eyjar muni nú ekki kyngja því þegjandi ef Erpur á að fara að stjórna því, hvað sé nýtt og hvað ekki. 

En vonandi verður sumarið gott fyrir bæði menn og fugla.